1. De Kleine Elft

De inwoners van Reek zijn na de luchtlandingen van 17 september bij Grave in afwachting  van de bevrijders. Op dinsdag 19 september 1944 verschijnt eindelijk een onafzienbare colonne van militaire voertuigen vanaf de Corridorweg op dit kruispunt. Uit de hele omgeving hebben inwoners zich verzameld bij het vroegere hotel De Kleine Elft. Ze juichen hun bevrijders toe. Die delen chocolade en sigaretten uit. De vijftienjarige Wim Boeijen is er ook bij.

De Kleine Elft was vroeger een hotel op het kruispunt in Reek waar de geallieerden vanuit Zeeland kwamen aanrijden en afsloegen naar Grave. Op dinsdagmorgen 19 september had iedereen uit de omgeving zich daar verzameld om de bevrijders te zien. Een onafzienbare colonne militaire voertuigen, tanks en manschappen kwam er voorbij. De bevrijders deelden chocolade, witbrood en sigaretten uit.

Toen de opmars stokte werd er in Reek volop ingekwartierd. Er werd uitgerust, verzorgd en opnieuw verzameld. Ook eind september werden er troepen in het dorp gelegerd die via vliegveld Keent waren aangevoerd. Zodoende leek het dorp wel een poos op een militaire basis, waar men wachtte op de definitieve doorstoot naar het noorden. Die liet uiteindelijk nog een half jaar op zich wachten.

2. Oude Maasdijk Reek, nabij nr.1

Op 22 september 1944, de zesde dag van operatie Market Garden, is aan de linkerkant van de smalle weg op de Maasdijk in Reek, ongeveer tweehonderd meter vanaf deze gedenksteen richting Ravenstein, een zwaar beladen amfibievoertuig, tijdens het keren van de dijk gekanteld. Vijf militairen van de Somerset Light Infantry kwamen hierbij om het leven. Aanvankelijk zijn deze Britten begraven op het parochiekerkhof in Reek maar later herbegraven op het Canadese Oorlogskerkhof in Groesbeek.

. 

3. en 4. Het vergeten vliegveld

De planners van Operatie Market Garden zien helaas over het hoofd dat hier een bruikbaar vliegveld ligt. Nota bene vlakbij de opmarsroute naar Arnhem. Pas op 25 september 1944 landen hier de eerste geallieerde vliegtuigen. Een dag later wordt vanuit Engeland door de Amerikanen een gigantische hoeveelheid oorlogsmaterieel en personeel ingevlogen. Voor het slagen van Market Garden is dat jammer genoeg te laat.

De geallieerden hadden de mogelijkheid om voor Operatie Market Garden een vliegveldje te gebruiken vlak bij de route naar Arnhem. Maar deze airstrip werd bij de planning over het hoofd gezien. Pas toen een Amerikaanse patrouille het op de eerste dag van Market Garden ontdekte, werd de machinerie in gang gezet om het ook daadwerkelijk te gaan gebruiken. Dat duurde nog enkele dagen. Op 26 september 1944 werden er via het kleine vliegveld versterkingen en voorraden aangevoerd. In korte tijd landden er 209 Skytrains met 900 manschappen en 380 ton vracht aan boord. Helaas was dit voor het welslagen van Market Garden te laat.

Vervolgens was het vliegveld nog de inzet van touwtrekkerij tussen de Amerikanen en Britten. De laatsten trokken aan het langste eind en daardoor werd vliegveld Keent een basis voor gevechtsvliegtuigen onder de naam Airstrip B-82 Grave.

Het monument voor Vliegveld Keent werd in 1995 geplaatst waar eens een airstrip heeft gelegen. Daar moest het in 2008 weg omdat een oude geul van de Maas weer werd uitgegraven. In mei 2014 kreeg het monument even verderop een definitieve plek, op de hoek Keentseweg / Maasdijk.

Het monument is in 2014 ook “verrijkt” en vertelt op een drietal panelen wat er in het najaar van 1944 gebeurde op en rond het vliegveld.

5. Herinnering Piet Hoekman (Kapelstraat 1)

Het verhaal van geheim agent Piet Hoekman geboren Urk 14 januari 1917 omgekomen Keent 6 november 1943.

Piet Hoekman werd op 14 januari 1917 geboren in Urk als jongste zoon van smid Albert Hoekman en Grietje Hakvoort. Het gezin Hoekman bestond uit zeven broers en twee zussen en was gereformeerd. Het gezin Hoekman hoorde tot de bovenlaag in Urk, maar stond voor iedereen klaar. Piet had broederdienst, maar hij ging toch in dienst en na zijn diensttijd ging hij op 9 augustus 1938 naar de Koninklijke marechaussee, waar hij dienst deed in de grensbewaking. Daar werd hij bevorderd tot wachtmeester. Piet hield van gezelligheid, was een sociaal mens en had zich een ruime algemene ontwikkeling eigen gemaakt. Hij discussieerde graag over politiek of andere interessante onderwerpen.

De Nederlandse regering in ballingschap in Londen had op een zeker moment behoefte aan agenten, die vanuit Londen werden geparachuteerd om inlichtingenwerk in Nederland te doen. Deze agenten hadden dikwijls een lange weg achter zich. Een ervan was Piet Hoekman. Hij zou in het Brabantse Keent om het leven komen door verraad.

6. Terrein luchtlandingen

Een van de meest geslaagde militaire acties tijdens Operatie Market Garden is de snelle inname van de John S. Thompsonbrug. Luitenant John Thompson en zijn groep landen niet ver van de zuidelijke oprit. De rest van zijn compagnie is veel verder weg neergekomen.

7. John S. Thompsonbrug

Thompson besluit om niet op hen te wachten en direct de brug te bestormen. Het verrassingselement is daardoor maximaal en hij krijgt de brug onbeschadigd in handen. Sinds 2004 draagt de brug zijn naam.

De brug over de Maas in Grave was een belangrijk strategisch punt in de route van Operatie Market Garden. Het 504e Parachutisten Infanterie Regiment van de Amerikaanse 82e Luchtlandingsdivisie had de opdracht de brug onbeschadigd in handen te krijgen.

De E-compagnie van dit regiment zou de brug vanaf de Brabantse zijde bestormen. Maar deze compagnie sprong te vroeg en kwam ver van zijn doel neer.

Een kleine groep van 16 man onder leiding van Luitenant John Thompson landde door Thompsons alertheid wel vlak bij de brug. Thompson besloot om meteen aan de bestorming te beginnen, omdat het verrassingseffect nog maximaal was. De snelle verovering was een van de best geslaagde acties van de 17e september 1944.

Voor de rest van de oorlog was de Graafse verkeersbrug van belang voor de logistieke opbouw van het Britse XXXe legerkorps dat van 8 februari tot 5 maart 1945 onder de codenaam ‘Operation Veritable’ vanuit het gebied rond Nijmegen met succes de aanval uitvoerde op het Duitse Rijnland.

8. Peel-Raamstelling

Het defensiekanaal werd in 1939 langs de Peel gegraven als onderdeel van de verdedigingslinie. Er werden kazematten, mijnenvelden en prikkeldraadversperringen aangebracht. 

De Peel-Raamstelling liep vanaf de Maas bij Grave, langs het riviertje de Raam, tot aan de Belgische grens bij Weert en was 80 km lang. Oorspronkelijk telde deze verdedigingslinie in totaal 331 kazematten, in 3 varianten. De Peel-Raamstelling is ook opgenomen op de Rijksmonumentenlijst. In de Gemeente Grave zijn nog 19 van de oorspronkelijk 26 kazematten aanwezig.

De reden dat de Peel-Raamstelling nog zo goed zichtbaar is ligt aan het feit dat deze in mei 1940 vrijwel ongeschonden in handen van de Duitsers is gevallen. De Duitsers konden via België om de stelling heen trekken en deze vervolgens eenvoudig via de achterzijde onschadelijk maken.

9. Monument Maaspoort

Inwoners uit Grave, keken naar het schouwspel aan de overzijde van de Maas. Daar landde op 17 september 1944 het 504e regiment van de 82e Airborne divisie. Uit geheel Amerika kwamen jonge mannen, waarvan sommigen nauwelijks volwassen, om ons de vrijheid te brengen. Allemaal Amerikanen, wij zullen hen nooit vergeten. Onderstaand gedicht refereert daaraan.

“Soldaten sterven op verre stranden, voor vriendschap en vrede bestanden.

Voordat deze helden over de stranden gaan, om de weg van het kwaad eeuwig te verslaan.

Soldaten van alle rangen en standen, strijden tegen wat het kwaad kan verbannen.

Voor hen is dit niet een simpele zaak, maar zij vechten om al het kwaad te laten gaan.

Zullen er niet altijd soldaten nodig zijn, mannen en vrouwen die hun leven opofferden voor mij.

We moeten stilstaan bij alles wat zij voor ons hebben gedaan, om in een veilig land verder te gaan”.